آجر نسوز در کجا به کار می رود؟

یکی از انواع پرکاربرد آجر، آجر نسوز است. این نوع آجر به دلیل اینکه نقطه ذوب بسیار بالایی دارد، در جاهایی مثل کوره‌ها و در بناهایی که در معرض آتش و حرارت قرار دارند به کار می‌رود. آجرهای نسوز در ابعاد و شکل‌های متفاوت وجود دارند و اگر می‌خواهید برای کوره یا ساختمان خود آجر نسوز بخرید، لازم است از قبل این موارد را برای خود مشخص کنید. در ادامه به ترکیب، خصوصیات، انواع و کاربردهای این آجر می‌پردازیم.

ترکیب و مواد تشکیل‌دهنده

مواد تشکیل‌دهندۀ آجرهای نسوز باتوجه‌به کاربرد و نوع آجر متفاوت است. به‌طورکلی می‌توان دودسته آجر نسوز را برشمرد: آجرهای نسوز رسی و آجرهای نسوز غیررسی. البته آجرهای نسوز رسی هم ممکن است رس داشته باشند، اما پایۀ ترکیبات این دسته، رس نیست و کانی دیگری است.

مهم‌ترین انواع آجرهای نسوز، آجرهای سیلیسی، آلومینایی، زیرکونیوم، قلیایی و آجر اکسید کروم هستند. مادۀ اصلی آجرهای سیلیسی، سیلیسیوم است که در خاک موسوم به کوارتزیت به‌وفور یافت می‌شود. عنصر اصلی آجرهای آلومینایی، اکسید آلومینیوم است که از کانی‌های کائولن، بوکسیت و کروندوم به دست می‌آید. آجر اکسید کروم هم از اکسید کروم و اکسید آلومینیوم ساخته می‌شود. اجرنسوز زیرکونیوم از کوارتز و آلومین ساخته می‌شود. اجر نسوز قلیایی هم از سیلیسیوم اکسید و اکسید منیزیم به دست می‌آید.

عناصر یادشده مهم‌ترین عناصری هستند که در آجرهای نسوز وجود دارند. برخی از آجرهای نسوز، آهن، تیتانیوم، پتاسیم و کلسیم هم دارند. ترکیب آجر نسوز بستگی به سازنده، نوع و کاربرد آن دارد. آجرهای نسوز را باتوجه‌به میزان مقاومت آن در برابر گرما، به درجاتی تقسیم می‌کنند. همچنین بر اساس جنس مواد اولیه و ترکیب آجر هم انواعی برای آن تعین می‌کنند که از این جمله می‌توان آجرهای سوپر دیوتی و مدیوم دیوتی را نام برد.

خصوصیات

آجر نسوز نقطه ذوب بالایی دارد؛ به همین خاطر در مقابل گرما و حرارت‌های بالا بسیار مقاوم است. در تولید این نوع آجر از عناصری مثل آلومینیوم استفاده می‌شود؛ در نتیجه این آجرها استحکام بالایی دارند و در مقابل گرما تحمل زیادی دارند. همان‌طور که از اسم این آجرها مشخص است، مهم‌ترین خصوصیت آجرهای نسوز، عایق بودن است که به معنای مقاومت عالی در برابر گرما است.

آجرهای نسوز نه‌تنها در مقابل آتش و حرارت، مقاوم هستند؛ بلکه به دلیل ترکیبات شیمیایی خاصی که دارند در برابر ضربه، سرما و برودت هم استحکام قابل‌توجهی دارند. این آجرها نسبت به شوک‌های حرارتی و تغییرات دمایی مقاوم هستند و دیر ترک می‌خورند.

کاربردهای آجر نسوز

همان‌طور که گفته شد آجرهای نسوز به دلیل مقاومتی که در برابر حرارت دارند در کوره‌ها استفاده می‌شوند و تمام کوره و یا قسمت داخلی کوره‌ها را از این آجرها می‌سازند. از این نوع آجر در صنایع ذوب شیشه، صنایع ذوب فلزات، سیمان‌پزی و آجرپزی استفاده می‌کنند.

کاربرد آجر نسوز به صنعت محدود نیست و این نوع آجر در ساختمان‌سازی هم کاربرد دارد. به دلیل استحکام بالای این نوع آجر در مقابل ضربه و تغییرات دما، و نیز به علت تنوع رنگی آن، این مدل آجر انتخاب خوبی برای نمای ساختمان است. علاوه بر نمای بیرونی ساختمان در بخش‌هایی که در تماس با حرارت هستند هم از این نوع آجر استفاده می‌شود. از مهم‌ترین این قسمت‌ها می‌توان به دیوارۀ درونی شومینه، باربیکیو، دودکش‌ها و پشت گاز و آب‌گرم‌کن اشاره کرد.

برای هرکدام از این قسمت‌ها مدلی خاص از آجرهای نسوز بهینه است و پیشنهاد می‌شود پیش از خرید، دربارۀ نوع خاصی که برای مصرف شما مناسب است تحقیق کنید؛ مثلاً برای آجرهایی که برای ساخت دیوارۀ شومینه استفاده می‌شوند، آجرهایی با هجده تا بیست درصد آلومین کافی است و نیازی به درصدهای بالاتر ندارید.

نکاتی دربارۀ خرید آجر نسوز

سعی کنید قبل از خرید، آجری را متناسب با نیازتان است انتخاب کنید و در مورد آن تحقیق کنید تا خرید بهتری داشته باشید. اگر برای کوره دنبال آجر نسوز هستید، آجرهای مدیوم دیوتی انتخاب خوبی هستند. این آجرها از ۵۰ درصد سیلیکا و حدود ۳۵ درصد آلومین ساخته می‌شوند، سریع داغ می‌شوند و سریع هم خنک می‌گردند. این آجرها عمر بالاتری هم دارند.

آجرهای نسوز در شکل‌ها و سایزهای مختلفی عرضه می‌شوند. اگر دنبال آجری هستید که مستطیلی نباشد می‌توانید از آجرهای منحنی استفاده کنید. نوع دیگری از آجرهای نسوز به نام آجرهای سوپر دیوتی هم وجود دارد. آجرهای سوپر دیوتی در مقابل ضربه و ترک، مقاومت زیادی دارند و برای ساخت داخل کوره و دیوارۀ درونی اجاق‌گاز و فر مناسب هستند.

جمع‌بندی

آجر نسوز آجری است که نقطه ذوب بالایی دارد و از خاک رس و عناصری چون سیلیسیوم و آلومینیوم به دست می‌آید. این نوع آجر به دلیل ترکیب شیمیایی آن، استحکام بالایی دارد و در مقابل ضربه، تغییرات دما، سرما و مخصوصاً گرما، مقاومت بسیار زیادی دارد؛ به همین خاطر از این آجر در ساخت تمام یا بخشی از بدنۀ کوره‌های آجرپزی، سیمان‌پزی، ذوب فلزات، شیشه‌گری و … استفاده می‌شود.

آجرهای نسوز در ساختمان‌سازی و در قسمت‌های شومینه، دودکش، باربیکیو و هر جا که با دمای زیاد در ارتباط است هم به کار می‌روند. از این نوع آجر همچنین در ساخت نمای ساختمان‌ها استفاده می‌شود. آجرهای نسوز انواعی دارند که از آن جمله می‌توان آجر آلومینایی، آجر سیلیسی و آجر قلیایی را نام برد.